Zazwyczaj piszę o tym jak unikać plastiku- jednak wiem i rozumiem, że czasem ciężko z niego zrezygnować. Nie wszystkie produkty można kupić w papierze, szkle lub luzem. Dlatego, tak ważne jest rozpoznawanie oznaczeń na opakowaniach z tworzyw sztucznych. Jaki plastik jest bezpieczny dla zdrowia, a który najlepiej nadaje się do recyklingu?
Każde opakowanie z tworzywa sztucznego musi posiadać oznaczenie. Zazwyczaj znajduje się ono na spodzie produktu. Niestety nie zawsze jest dobrze widoczne – czasem trzeba spojrzeć pod światło (oznaczenie jest wytłoczone w masie i może być niezbyt dokładnie odbite). Najczęstszym stosowanym symbolem jest trójkącik z cyfrą w środku, czasem zamiast cyfry znajdziecie literowy skrót nazwy tworzywa. To właśnie takie oznaczenie wyjaśnia nam z czym mamy do czynienia.
PET oznaczony jako 01
To jedno z najczęściej wykorzystywanych tworzyw na świecie. Produkuje się z niego m.in. butelki na wodę. Jest lekki oraz może być przeźroczysty – co spowodowało, że bardzo szybko stał się konkurencją dla stosowanych wcześniej opakowań szklanych i prawie całkowicie wyparł je w wielu obszarach. Logistycznie bardziej opłaca się przewieźć kilkaset litrów napojów w butelkach PET niż w szkle.
Do czego służy?
W ten rodzaj plastiku zapakowane są najczęściej napoje, oleje, niektóre rodzaje piwa (tak, istnieje piwo, które nie jest w szklanych butelkach 😉 ) oraz suszone owoce, orzechy, grzyby, makarony i kasze. Produkuje się z niego także pojemniczki na jogurty, torebki do gotowania ryżu czy kaszy oraz folię, którą owija się ser czy mięso. Również przeźroczyste „koszyczki” np. na borówki są często wykonane z tego tworzywa.
Czy PET jest bezpieczny?
Niestety nie. Opakowania z tego tworzywa „teoretycznie” są bezpieczne (przecież zostały dopuszczone do kontaktu z żywnością) jednak nie mogą być myte, wykorzystywane ponownie, a nawet wystawione na działanie wyższych temperatur czy słońca. Pod wpływem promieni słonecznych tworzywo może zacząć wytwarzać szkodliwe związki, które przedostają się do przechowywanych w nich produktów spożywczych.
Butelki PET mogą zawierać tzn. ksenoestrogeny, czyli substancje, które wpływają na organizm podobnie jak hormon: estrogen. Jego nadmiar w organizmie może wpływać na zwiększone ryzyko zachorowań na choroby cywilizacyjne np. cukrzycę, otyłość oraz na nowotwory: piersi czy prostaty.
Coraz częściej mówi się również o przedostawaniu się amonu (pierwiastka, który prawdopodobnie jest rakotwórczy) do wody i napojów – im dłużej napój jest trzymany w butelce tym więcej substancji może przeniknąć do cieczy. Stężenie pierwiastka rośnie nawet jeśli butelka znajduje się w ciepłym pomieszczeniu.
Czy PET nadaje się do recyklingu?
Popularne jest stwierdzenie, że PET jest bardzo dobrym surowcem do recyklingu – i jest to prawda. Oczyszczone tworzywo rozdrabnia się na regranulat lub recyklat, z którego można tworzyć nowe przedmioty.
Jednak należy pamiętać, że na recykling wpływa wiele czynników np. co w danym opakowaniu jest przechowywane, na jaki kolor zostało zabarwione – bardzo trudnym lub wręcz niemożliwym do recyklingu jest np. plastik PET w kolorze czarnym. Przeźroczysta butelka PET po wodzie najpewniej zostanie poddana recyklingowi, jednak już taka sama butelka po oleju powinna trafić do odpadów zmieszanych lub zostać oddana do PSZOKu.
Dodatkowo plastik nie może być podawany recyklingowi w nieskończoność, za każdym razem otrzymujemy surowiec gorszej jakości.
HDPE – oznaczony jako 02
Jeśli macie polubić się z jakimkolwiek rodzajem plastiku to ten zdecydowanie polecam. HDPE jest uważany, obok plastików oznaczonych jako 05, za najbezpieczniejszy dla zdrowia – produkuje się z niego wiele zabawek dla dzieci. Nie jest tak popularny jak PET, ale coraz częściej pakowane są w niego produkty mleczne np. niektóre jogurty i kefiry lub środki czystości. Jak mówiła Marta Krawczyk z Rekopolu w wywiadzie dla Organiczni.eu, kolorowe opakowania po chemii lub produktach spożywczych zostaną poddane recyklingowi jeśli zostały wykonane z HDPE, ponieważ jest to tworzywo droższe i cenniejsze niż PET.
PVC – oznaczony jako 03
Znamy i używamy nazwy PCV, chociaż to nie jest poprawny skrót dla międzynarodowej nazwy tego tworzywa – polyvinylchloride (PVC). Skrót PCV powstał od spolszczonej i uproszczonej nazwy właściwej – polichlorek winylu.
Szukając oznaczeń na produkcie lub w opisie składu powinniśmy szukać oznaczeń PVC, choć pewnie hydraulik uparcie będzie mówił o zamontowaniu rur z PCV 🙂 .
Do czego używa się PVC?
Jest to tworzywo najczęściej stosowane w budownictwie. Powstają z niego rury, okleiny i obudowy dla drzwi i okien (czy masz okna z PCV? :P), rury, izolacje kabli elektrycznych. Stosuje się go również w medycynie przy produkcji strzykawek, cewników, osłonek dla rurek i przewodów). Czasem można go znaleźć w kontakcie z produktami spożywczymi np. kiedy jest używany jako folia do pakowania żywności.
Nie jest to bezpieczne tworzywo, może wydzielać toksyny i nie powinno być stosowane w kontakcie z produktami spożywczymi. W trakcie jego spalania (w nieodpowiednich warunkach) do atmosfery mogą wytwarzać się bardzo groźne dla zdrowia dioksyny.
LDPE oznaczany jako 04
Z tworzywa LDPE najczęściej produkuje się folię (również tą przeznaczoną do pakowania żywności), a także worki i reklamówki i torby plastikowe. LDPE jest uznawane za bezpieczne tworzywo, można je wykorzystywać ponownie jednak nie może być wystawiane na działanie wysokich temperatur. Uznaje się je, za mniej bezpieczny niż tworzywa oznaczone jako 02 i 05 – jednak nigdzie nie znalazłam informacji dlaczego tak jest.
Recykling LDPE jest możliwy, jednak foliowe siatki i torby z niego wykonane rzadko są zbierane selektywnie.
PP oznaczany jako 05
To drugi, obok HDPE, z bezpiecznych plastików. Jest często stosowany do przechowywania żywności, produkuje się z niego korki butelek oraz np. opakowania do soczewek kontaktowych. Stosuje się go również w sektorze budowlanym np. w rurach lub jako izolacje przewodów elektrycznych.
Opakowania z tego tworzywa mogą być wykorzystywane ponownie. Tworzywo PP jest również wyselekcjonowane w sortowniach. Jednak podobnie jak z innymi rodzajami plastiku jego recykling jest zależny od wielu czynników.
PS oznaczany jako 06
Najmniej lubiany przeze mnie. PS czyli polistyren to nic innego jak dobrze nam znany i niestety! powszechnie stosowany styropian. Może i sprawdza się świetnie jako izolator oraz jest lekki i praktyczny, ale jest także niebezpieczny dla naszego zdrowia.
Szczególnie pod wpływem ciepła lub kwaśnych substancji, zawarty w nim styren przedostaje się do pokarmów. Jest to związek, który odkłada się w tkance tłuszczowej ludzi i zwierząt. Jego zbyt duże stężenie w organizmie zaburza pracę układu nerwowego, podejrzewa się także, że może wywoływać depresję.
Czy styropian nadaje się do recyklingu?
Oprócz tego, że jest niebezpieczny dla zdrowia, styropian nie jest też przyjazny dla środowiska. Jego recykling jest utrudniony – zabrudzony jedzeniem lub np. betonem (styropian budowlany) rzadko nadaje się do ponownego przetworzenia. Dodatkowo przez swoją “kuleczkową” strukturę łatwo rozdrabnia się na malutkie fragmenty, który już niestety raczej nikt nie zbierze. Jeśli takie styropianowe kulki trafiające do mórz i oceanów unoszą się na powierzchni i przyczyniają się do powstawania plam z mikroplastiku.
OTHER oznaczany jako 07
Wszystko co nie mieści się w standardowych ramach najlepiej wrzucić do jednego worka nazwanego Inne. Tak dokładnie zrobiono obmyślając oznaczenia dla plastiku. Oprócz 6 jasnych kategorii mamy też 07, czyli całą masę nie wiadomo czego. Znajdują się tutaj niebezpieczne w kontakcie z żywnością plastiki zawierające BPA. Bisfenol A (czyli właśnie BPA) to związek chemiczny, który coraz częściej oskarża się o przyczynianie się do powstawania i rozwoju chorób układu nerwowego i hormonalnego. Coraz więcej poszlak sugeruje związek BPA z występowaniem choroby Alzheimera.
Plastiki 07 – bezpieczne czy nie?
Wydaje się oczywiste, że plastików z tej kategorii należy unikać… jednak, ponieważ w worze nr 7 jest wszystko, znajdują się tam także inne rodzaje tworzyw np. bioplastiki takie jak PLA lub uznawany za bezpieczny nawet do przechowywania gorących napojów i pozbawiony BPA – tritan (kupując butelkę z tego tworzywa przeczytałam bardzo dużo na jego temat i aktualnie uważam, że jest ok). Niestety z oznaczenia na opakowaniu nie dowiemy się z jakim tworzywem mamy do czynienia. Dlatego dla przezorności lepiej unikać produktów z oznaczeniem 07, chyba, że mamy uszczegółowione jaki to rodzaj plastiku.
Co z recyklingiem?
Niestety recykling tworzyw oznaczonych numerem 7, które trafią do odpadów komunalnych nie jest obecnie możliwy. Właśnie przez to, że sortownie nie wiedzą z czym mają do czynienia. Bioplastiki taki jak PLA powinien trafić do kompostowni, ale inne tworzywa już na recykling lub do spalarni. Niestety nikt nie jest w stanie rozpoznać z jakim materiałem aktualnie ma do czynienia.
Czy można unikać plastiku?
Uważam, że można znacząco ograniczyć plastik w naszym życiu, pozbywając się setek opakowań lub zamieniając je na te w 100 proc. bezpieczne jak np. szkło. Jednak wiem, że nie jest to zmiana jaką można wprowadzić z dnia na dzień i dla niektórych będzie bardzo trudna. Dlatego zamiast porywać się z motyką na słońce najlepiej ograniczać ilość plastików w naszym życiu stopniowo, tak szybko jak jesteśmy w stanie i dbać przy tym o środowisko i własne zdrowie.
Co robić?
- Jeśli musisz kupić produkt w plastiku staraj się wybierać opakowania oznaczone jako 02 i 05.
- Przechowuj produkty jedynie w szkle.
- Unikaj styropianu wszędzie i zawsze.
- Biorąc jedzenie na wynos (jeśli nie masz własnego pojemnika) poproś o opakowanie, które nie jest wykonane ze styropianu.
- Nie podgrzewaj jedzenia w mikrofalówce w plastikowych tackach, nawet jeśli na opakowaniu jest napisane, że można (przezorny zawsze ubezpieczony).
- Gotuj kaszę i ryż luzem, bez woreczków.
Jednak przede wszystkim szukajmy alternatyw dla plastiku. Naprawdę nie tak trudno je znaleźć. Jeśli zaczynacie przygodę z zero waste zajrzyjcie tutaj, po kilka inspiracji.
19 komentarzy
Warto było by dodać, że z butelek pet, przetworzonych na regranulat nie powstanie butelka pet tylko butelka na chemię gospodarczą, bo jest zakaz tworzenia z nich produktów na opakowania spożywcze.
Dokładnie tak. Pisałam o tym w postach dotyczących recyklingu 🙂
Wielke dzięki za ten post. Czasami nie ma wyboru i trzeba wziąć coś w plastiku a same symbole niewiele mówią. Marzy mi się dokładne oznaczenie nie tylko składu zawartości ale i opakowania wraz ze wskazaniem, co się z nim stanie po wyrzuceniu do kosza. Gdyby każdy z nas widział w sklepie, że opakowanie raczej nie zostanie przetworzone i ponownie wykorzystane, pewnie częściej rezygnowałby z niepotrzebnych zakupów.
Zgadzam się, ale… do takiego rozwiązania potrzebny jest spójny system gospodarowania odpadami. Obecnie w jednej gminie odpad może trafić do recyklingu, a w innej do spalarni… Do tego jeśli np. zabrudzimy opakowanie w domu np. farbą olejową to wykluczamy recykling. Na to czy coś finalnie da się przetworzyć wpływa bardzo dużo zmiennych.
dzięki za wpis. martwi mnie to co zauważyła Ryfka /szafa sztywniary/ – że wielorazowa butelka Dafi, mająca nas zachęcić do picia kranówki i porzucenia kupowania wody, jest oznaczona jako pet 1. i co z tą wiedzą teraz zrobić? niestety moja butelka Retap – szklana z gumowym korkiem, nie jest ani trochę szczelna
Jeśli chodzi o Dafi na to na ich stronie znajdziesz link do badań, które potwierdzają, że ich produkt jest bezpieczny nawet przy wielokrotnym stosowaniu. Warto przeczytać to uzasadnienie, jeśli już masz ją w domu 🙂
Ta przeklęta 7, jeszcze rok temu, nie dawała mi spokoju. Kupiłam sobie bidon własnie z takim oznaczeniem i nie mogłam pojąć jak producent może zapewniac mnie, ze jest bezpieczny dla zdrowia skoro wszędzie jest naposane, ze 7 należy unikać. Dopiero po roku dowiedziałam się, ze pod 7 kryje się również tritan (o którym, swoją drogą, naczytalam sie wiele złego. Mimo to, podobnie jak Ty, uwazam, ze jest ok) . Eh. Szkoda, ze wcześniej nie trafiłam na taki post jak Twój, miałabym od razu wszystko jak na tacy 😀
Z tą 7 to nigdy nie wiadomo. Najgorsze jest to, że w związku z bałaganem w tej grupie nie trafia ona do recyklingu. Jeśli chodzi o tritan… no cóż, póki co ufam mu bardziej niż tworzywom oznaczonym jako PET.
Bardzo ciekawa strona. Dodałem go do ulubionych zakładek na
pewno tu wrócę.
Hej! Twój blog daje tyle cennych informacji, że pozwolę sobie napisać jeszcze jeden komentarz ;p
Czy wiesz może, jak wygląda sytuacja z blistrami po lekach? Ze względu na liczne choroby wykorzystuję ich dosyć dużo. Zawsze się zastanawiam: czy da się je potem w całości przetworzyć na coś nowego? Dodam, że najbardziej sen z powiek spędzają mi blistry łączone, niestety najpowszechniejsze – plastik plus aluminiowa folia, która zabezpiecza przed wypadnieciem leków. Nie da się tego rozdzielić. No i jest to cholerstwo małe. Czy firmom w ogóle opłaca się recyklingować takie maleństwa?
Pozdrawiam
Z tego co się orientuje same opakowania po lekach (w których nie ma resztek substancji aktywnych) wrzuca się do segregowania suchego. Tutaj raczej nie liczyłabym na przetworzenie, ponieważ jak zauważyłaś jest to opakowanie wielomateriałowe trafi do spalarnii, nie do recyklingu. Jeśli tam są resztki jakiś substancji to najlepiej oddać je do aptek lub PSZOKÓW (punkty selektywnej zbiórki w gminach).
Leki to coś czego nie można wyeliminować w wielu przypadkach, a ochrona zdrowia zawsze jest przed zero waste dlatego nie zadręczaj się tym, że dużo produkujesz takich odpadów :).
Cześć! Pierwiastek amon nie istnieje. Zapewne chodziło o kation amonowy, ale nie kojarzę informacji o jego potencjalnej kancerogenności. Daj znać o jaki związek chodziło w źródle!
Ja ostatio mocniej interesuję się recyklingiem i odkyłam produkt który poddaje się mu w 100%. Słyszeliście o EPP – polipropylenie spienionym?
Różnica miedzy PP zwykłym, a spienionym jest taka jak miedzy polistyrenem, a styropianem. Czyli EPP jest od strony chemicznej tak jak polipropylen
Szkoda że Pani wykonująca to opracowanie nie skonsultowała problemów z chemikami specjalistami od tworzyw sztucznych.Jak widać z tymi „plastikami „to sytuacja wygląda,podobnie jak z“antyszczepionkowcami”-wynika to niestety z analfabetyzmu społeczeństwa!!Nie lubimy uczyć się chemii !!A prawda jest taka-ok.80% stosowany przez ludzkość tworzyw sztucznych,to poliolefiny/PE,PP/otrzymywanych z super czystego etylenu w procesach katalitycznych ,otrzymując superczysty ,związek atomów węgla i wodoru.Tworzywa te,w kontakcie z powietrzem i w obecności słońca rozkładają się bardzo szybko ,m in. do wosków ,a jako dostarczyciele węgla konsumowane są z łatwością przez niektóre bakterie.Bajkami są opinie o szkodliwości monomerów poliolefin!!Poliolefiny są najczystszym i najwydajniejszym paliwem ,ale marnotrawstwem byłoby spalanie tego cennego surowca wtórnego,bo lepiej zawrócić go jako regranulat do ponownego wykorzystania/z niewielkimi ograniczeniami/.Zastanawiające jest to na ten temat nie zabierają głosu chemicy ,dając pole dyletantom- którzy nazywają tworzywa archaiczną nazwą „plastik” powstałą gdy dominował PVC,i którego dotyczyły wszystkie zastrzeżenia dotycząca szkodliwości tworzyw.Dzisiaj PVC stosowane jest przede wszystkim do produkcji profili okiennych,rur,desek tarasowych itp gdzie wymagana jest trwałość/te 100 lat rozkładu/,oraz gdy występuje mały kontakt ludzi,ze szkodliwymi monomerami, ewentualnie plastyfikatorami występującymi w PVC,Stosowanie PVC w produkcji opakowań, /np sleevy na butelkach/ jest dużym zagrożeniem w recyklingu poliolefiin-chociaż istnieją dzisiaj proste metody oddzielania tego tworzywa.Dla mnie największym problemem są grupy lobbistyczne ,manipulujące niezbyt świadomą opinią publiczną jak również ekologami ,którzy mają dobrą wolę,ale często niestety mało kompetencji…Problem nie jest w właściwości tworzyw,ale w poprawie selekcji przez ułatwienie ich identyfikacji, co zwiększy recykling- racjonalizując gospodarkę odpadami.
Witam. Bardzo proszę o udzielenie informacji. Czy oznaczenie plastiku ZAWSZE musi byc w trojkacie? A jesli nie ma to jest szkodliwy? Na niektórych rzeczach z plastiku ktore posiadam jest np cos takiego >PP-C< producent twierdzi, ze tworzywo to jest bezpieczne. Nie potrafie znalezc na ten temat rzeczowej informacji. Bede naprawde bardzo wdzieczna za wyjasnienie, poniewaz chodzi o rzeczy uzywane przez male dzieci. Pozdrawiam serdecznie.
Witam
PP-C to tzw. polipropylen copolimer (kopolimer). Skład „atomowy” ma taki sam jak inne poliolefiny, tylko atomy są inaczej połączone. (to tak dla uproszczenie). Jeżeli nie zawiera innych dodatków modyfikujących, to jest absolutnie bezpieczny.
Takimi dodatkami mogą być np. barwniki. Te powinny być dopuszczone do kontaktu z żywnością. Znaczek w trójkącie z nożem i widelcem, lub częściej z kieliszkiem powinien o tym informować. Samo oznaczenie ze to PP to trochę za mało.
Orientuje się ktoś gdzie można kupić bidon z HDPE, PP lub EPP?
Opakowania pet wykorzystywane są na szeroką skalę w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, spożywczym czy sprzedażowym, mówiąc krótko – doskonale sprawdzą się w niemal wszystkich dzisiejszych branżach. Dobrej jakości opakowania tego typu produkuje http://k-p.com.pl/opakowania-pcv-pet/ . Ich opakowania prezentują się elegancko, estetycznie i z klasą.